19/02/2012

„Imię róży” – Umberto Eco

O tej książce słyszał chyba każdy. Podobnie zresztą jak o autorze. Ja dość długo zabierałam się do jej przeczytania. Znam Eco przede wszystkim jako autora Dzieła otwartego. I chyba wolę, by tak pozostało. Zdecydowanie nie należę do grona zachwycających się tą powieścią. Ale do rzeczy.

Imię róży opowiada historię pewnego średniowiecznego opactwa i przybliża codzienność żyjących tam mnichów. Jednakże to tylko tło. Rdzeń stanowi bowiem wątek kryminalny. Pewnego dnia w opactwie zamordowany zostaje jeden z mnichów. O pomoc w dotarciu do sprawcy poproszony zostaje Wilhelm z Baskerville – uczony franciszkanin. Przybywa on na miejsce wraz ze swoim uczniem – młodym Adsonem z Melku. Rozpoczyna śledztwo. Jednakże nic tu nie jest proste. Opactwo kryje wiele tajemnic i prowadząc poszukiwania przestępcy trzeba być niezwykle dokładnym i ostrożnym. Ginie coraz więcej osób, a kto zabija – długo, pomimo starań przybyłych, pozostaje zagadką.

Spodziewałam się po tej książce czegoś więcej. Znacznie więcej. Po pierwsze, ze względu na autora, który jest wybitnym człowiekiem i którego ogromnie sobie cenię. Po drugie, ze względu na liczne pozytywne opinie o Imieniu róży, które czytałam w sieci czy słyszałam od znajomych. Tymczasem jestem ogromnie rozczarowana. Dlaczego?

Powieść jest, moim zdaniem, ogromnie płytka, do obrzydzania naciągana i w przeważającej większości śmiertelnie nudna. Fabuła wlecze się niemiłosiernie i trzeba ogromnej siły woli i skupienia, by nie zasnąć podczas lektury. Ciekawe jest może ostatnich sto stron. Tu już zdecydowanie nie trzeba walczyć z sennością. A właściwie dopiero. Aż się wierzyć nie chce, że autorem tej książki jest Umberto Eco.

Pozycja ta ma jednak i zalety, które trzeba wymienić. Język – jak na Eco przystało – jest niezwykły, piękny, kunsztowny, a przy tym generalnie zrozumiały. Bez zbędnego przeintelektualizowania, dzięki czemu w miarę łatwo można przyswoić sobie wiedzę, którą autor dzieli się z czytelnikiem. A tej wiedzy jest w książce sporo. Jeśli tylko komuś starczy sił, by przez nią przebrnąć nie poddając się znudzeniu, z pewnością poczuje się intelektualnie ubogacony – kilku ciekawych rzeczy dowiedzieć się można. Autor przybliża czytelnikowi dość dokładnie realia epoki średniowiecza i czasy inkwizycji.

Obok wiedzy i pięknego języka do zalet utworu można zaliczyć również wątek kryminalny, który jest całkiem, całkiem. Co prawda kto jest winny popełnianych zbrodni, domyśliłam się w połowie powieści, ale ciekawy sam pomysł, a właściwie głównie jego obudowa. Mimo wszystko ciekawie też wątek ten został poprowadzony, chociaż niemalże do szału doprowadzał mnie szereg prób odwrócenia mojej uwagi od popełnianych zbrodni. Zabieg ten przeprowadzony został, moim zdaniem, dosyć nieudolnie i właściwie nie bardzo wiem, czemu miał on służyć.

Kolejna rzecz. Sporo mówi się o niesamowitym i głębokim przesłaniu tej powieści. Ja go nie znalazłam, a wierzcie mi, bardzo chciałam i próbowałam. Tym bardziej że cenię wysoko książki z przesłaniem. Jednak znalazłam jedynie trochę naciąganych życiowych mądrości i kilka fajnych, niewątpliwie godnych uwagi cytatów, które jednak w żaden sposób nie zmieniają mojej ogólnej opinii na temat Imienia róży.

Elementem wartym uwagi, świetnym, wciągającym, który bardzo mi się podobał i do którego nie mam zastrzeżeń, jest zakończenie. Świetne! Zresztą w ogóle całe ostatnie sto stron bardzo przyjemnie było czytać. Szkoda tylko, że o pierwszych sześciuset niekoniecznie mogę to powiedzieć.

Podsumowując. Nazwisko autora i liczne pochlebne opinie sugerowałyby, że książka jest co najmniej wybitna. Tymczasem ja uważam, że mimo kunsztownego języka, sprytnie przemyconych, ciekawych wiadomości historycznych i w miarę interesującego wątku kryminalnego, generalnie jest ona słaba. I powiem coś, co mówię niezwykle rzadko: film jest o wiele lepszy od książki. Nie ma porównania. Film dał mi to, co spodziewałam się otrzymać od powieści.

Nie zwykłam skreślać autorów, a już na pewno nie autorów światowej sławy, powszechnie uznanych, na podstawie jednej książki. Do takich należy Eco. Imię róży było moim drugim spotkaniem z nim, ale mimo złego wrażenia, jakie na mnie wywarło, na pewno nie ostatnim. Kilka innych jego pozycji już czeka w kolejce.

Moja ocena: 2,5/6