28/12/2011

„Książę Mgły” – Carlos Ruiz Zafón

Książę Mgły to moje drugie spotkanie z Zafónem. Pierwszym był Cień wiatru przeczytany dokładnie rok temu. Ten utwór bezwarunkowo podbił moje serce i wiedziałam, że sięgnięcie po kolejne książki hiszpańskiego autora to tylko kwestia czasu. Gdy na święta otrzymałam w prezencie Księcia Mgły, od razu zabrałam się za lekturę i przeczytałam ją całą w ciągu czterech godzin. Zaczęłam i skończyłam dopiero wtedy, kiedy nie było już kartek do przewracania. Genialna książka!

Księciem Mgły autor debiutował przed dwudziestoma laty. Na początku tłumaczy, że książka pisana była głównie z myślą o młodszych czytelnikach, ale ma nadzieję, że spodoba się wszystkim, bez względu na wiek. A ja pytam: jakże miałaby się nie spodobać?

Zafón zabiera nas do roku 1943, do małego miasteczka nad Atlantykiem, do którego nastoletni Max przeprowadza się wraz z rodzicami i dwiema siostrami: starszą – Alicją oraz młodszą – Irminą, aby uciec przed wojną. Tam chłopak poznaje przybranego wnuka miejscowego latarnika – Rolanda. Max, Roland i Alicja zaprzyjaźniają się. Wokół nich dochodzi do wielu niecodziennych wydarzeń, które najprawdopodobniej mają jakiś związek ze statkiem zatopionym nieopodal przed laty. Bohaterowie postanawiają zbadać sprawę od podszewki. Tyle na temat fabuły, a teraz przejdę do właściwej recenzji.

Autor wykazał, że ma niezwykle cenną u pisarza umiejętność plastycznego, subtelnego i bardzo sugestywnego obrazowania za pomocą bardzo prostego języka. Czytając miałam cały czas wrażenie, jakbym oglądała film. Wszystko, każdy najdrobniejszy szczegół, od razu malowało się w mojej wyobraźni. To sprawia, że powieść jeszcze bardziej wciąga. Przede wszystkim jednak Zafón po raz kolejny udowodnił, że jest mistrzem genialnego pomysłu.

Fabuła została skonstruowana ciekawie, intrygująco. Może momentami jest troszkę za prosta, ale to raczej nie razi. Jeśli wziąć pod uwagę, że to książka debiutanta, nie ma w ogóle o czym mówić. W końcu przecież każdy jakoś zaczynał. A gdyby wszyscy pisarze tak debiutowali, chyba nie byłoby załamanych czytelników. Ale wróćmy do fabuły. Troszkę w niej niedomówień, które stopniowo są wyjaśniane – na tyle, żeby z jednej strony wzbudzić w czytelniku ciekawość „co będzie dalej”, która nie pozwoli się oderwać nawet na chwilę od lektury, a z drugiej – żeby nie wprowadzić zbędnego chaosu i zamieszania, który sprawiałby wrażenie, że pewne rzeczy są wprowadzone „na siłę”. Brawo Zafón!

Jeszcze odnośnie do sugestywności. Zafón jest mistrzem nie tylko obrazowania, lecz także rozbudzania emocji, budowania napięcia i atmosfery. Subtelnie, delikatnie… Odczuwałam wszystko to, co czuli bohaterowie. Bawiłam się, bałam, odkrywałam tajemnice razem z nimi. Genialne.

Kolejna rzecz: perfekcja techniczna. Odniosłam wrażenie, że każde zdanie, wydarzenie, każdy przecinek i kropka – wszystko – jest dokładnie zaplanowane, przemyślane, dopracowane w najdrobniejszym szczególe, z największą dokładnością, powiedziałabym wręcz – z pietyzmem. To się nazywa mieć talent!

Chylę czoło przed autorem z jeszcze jednego powodu. Bardzo często w utworach najwybitniejszych pisarzy pojawia się pewna skaza. Mianowicie taka, że wszystkie dzieła danego autora są z reguły do siebie podobne. I nie myślę tu o stylu, bo wiadomo, każdy ma swój. Chodzi mi raczej o to, że są one tworzone jakby według pewnego schematu fabularnego właściwego danemu autorowi. Zmieniają się imiona, miejsca, wydarzenia – ale podstawowy schemat pozostaje identyczny. O Zafónie tego powiedzieć nie mogę. Każda jego powieść jest inna, wyjątkowa unikatowa. Łączą je wszystkie, oprócz osoby autora oczywiście: uniwersalizm, genialny pomysł, wyjątkowość, wybitność. Książę Mgły w subtelny sposób dotyka pewnych istotnych dla każdego człowieka wartości, takich jak poświęcenie czy przyjaźń.

Po Cieniu wiatru postawiłam Zafónowi poprzeczkę bardzo wysoko. Książę Mgły mógł być nieco dłuższy, a fabuła nieco bardziej skomplikowana i powieść na pewno nic by na tym nie straciła.

Moja ocena: 5/6