15/12/2013

„Jezioro Niebiańskie” – John Dalton

Głównym bohaterem powieści jest nieco fanatyczny, jak się zdaje, amerykański duchowny, Vincent Saunders. Pewnego dnia przybywa on na Tajwan, aby tam prowadzić działalność misyjną. Początkowo napotyka wiele trudności. Lokalowych, finansowych, językowych i kulturowych. Miejscowa ludność nastawiona jest do niego i jego nauk bardzo sceptycznie. Potem jednak stosunek do nowego przybysza poprawia się. Vincent na misji udziela darmowych lekcji angielskiego połączonych z ewangelizacją. Obejmuje również posadę nauczyciela w jednej z miejscowych szkół. Kiedy wydaje się już, że zaczyna się aklimatyzować w nowym otoczeniu, wszystko się komplikuje za sprawą pewnego incydentu. Vincent przyjmuje też propozycję od miejscowego bogacza, pana Gwa, który zleca mu przywiezienie z Chin do Wietnamu jego ukochanej. Oczywiście za odpowiednią opłatą. Co przyniesie ta podróż? Czy wszystko pójdzie zgodnie z planem?

Wiele spodziewałam się po tej książce. Liczyłam na pasjonującą opowieść psychologiczną i obyczajową, na dobrze podaną porcję wiedzy o sytuacji społeczno-politycznej w Wietnamie i Chinach pod koniec lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, bo na to się zapowiadało. Dodatkowo miałam też nadzieję na ciekawą opowieść o próbie przystosowania się i odnalezienia w zupełnie obcej kulturze. Nic z tego. Zawiodłam się, i to mocno.

Fabuła teoretycznie zapowiadała się całkiem nieźle. Niestety tylko teoretycznie. W praktyce to ponad sześciusetstronnicowy bełkot o wszystkim i o niczym. Rozwleczona jest do granic możliwości. Wszystko można było zmieścić bez trudu na zaledwie dwustu bądź trzystu stronach. Z pożytkiem zarówno dla czytelnika, jak i dla książki. Na dokładkę cała ta opowieść jest strasznie niespójna. To właściwie kilka mniejszych historii na siłę złączonych w jedną. Gdyby jeszcze były w miarę ciekawe, ale nie. Rażą banałem do tego stopnia, że aż brakuje słów. Może pod sam koniec, przez kilka stron akcja nabiera tempa i można powiedzieć, że coś tam zaczyna się dziać, jeśli porównamy to z całością. Odnoszę wrażenie, że proces twórczy przebiegał mniej więcej następująco: autor pisał, pisał o jednym i nagle się zorientował, że coś mu nie idzie, więc wymyślił nowy wątek i zaczął go rozwijać. Żeby nie musieć zaczynać całej roboty od nowa, połączył oba w tandetny sposób w jedno i tak dalej. Koszmar! Dawno nie czytałam książki tak nudnej i rozwleczonej.

Niniejsza publikacja z założenia, jak przypuszczam, miała być ciekawą i wielowątkową powieścią, w której główny wątek będą stanowiły refleksje związane z życiem na emigracji w kraju o zupełnie innej kulturze, tradycji, mentalności oraz odczucia z tą sytuacją związane. Niestety nic takiego w niej nie ma. Jest całkowicie wyzuta z jakichkolwiek emocji. Można jedynie znaleźć pewne mało przekonujące pseudo-refleksyjne wzmianki, które są niczym więcej, jak tylko żałosną imitacją głębszych przemyśleń. Nie mogę tego zupełnie zrozumieć i przeboleć zarazem, bo podobno Dalton sam wielokrotnie odwiedzał Chiny i przez lata mieszkał na Tajwanie. Należałoby więc sądzić, że od tej strony będzie wszystko w porządku. Nie jest. Dołóżmy do tego wyjątkowo toporny i prostacki styl i nic już mówić nie trzeba. Po prostu tragedia. Czytelników złaknionych informacji o azjatyckich realiach również spotka zawód, bo choć autor poświęca im wiele uwagi, robi to w sposób pozostawiający wiele do życzenia. Informacje nie brzmią wcale interesująco i sformułowane są dość nieprzystępnie.

Teraz czas przyjrzeć się bliżej głównemu bohaterowi. Mogłabym się rozpisywać, ale nie ma to sensu. Tutaj również nic specjalnego. Dorosły facet o mentalności nastolatka. Vincent miał chyba sprawiać wrażenie bohatera dynamicznego. Niestety nie sprawia. Teoretycznie zachodzi w nim jakaś przemiana, ale wątpliwa i niezupełnie na oczach czytelnika. Jego przemyślenia miały zapewne sprawiać wrażenie głębokich. Tymczasem są płytkie i pseudorefleksyjne.

Kolejnym nieporozumieniem jest dla mnie tytuł. W pewnym momencie co prawda mówi się o jeziorze, którego nazwę znajdziemy w tytule, ale owo jezioro ma się do całości jak kwiatek do kożucha, a znajdziemy o nim dosłownie kilka zdań.

Jezioro Niebiańskie jest, moim zdaniem, totalną pomyłką. Zupełnie nie rozumiem, na jakiej zasadzie ta książka została wydana. Stanowi dowód na to, że, parafrazując znane powiedzenie, „pisać każdy może, trochę lepiej lub trochę gorzej”. Nie pamiętam, kiedy ostatnio czytałam równie tandetną pozycję jak ta. Na prawie siedemset stron ciekawych jest raptem kilkanaście. Muszę jednak przyznać, że odnajduję w niej echa pierwotnego zamysłu autorskiego, o czym już napomknęłam wcześniej. Niestety uważam, że ów zamysł w ogóle nie został zrealizowany, a jedynie na swój sposób zasygnalizowany.

Mam świadomość, że recenzowany przeze mnie tytuł to debiut literacki, więc oceniając próbowałam być wyrozumiała. Starałam się również docenić ten ledwo wyczuwalny, ale jednak jakoś zasygnalizowany w dziele zamysł autorski. Niestety tej pozycji nic nie jest w stanie uratować w moich oczach od najniższej noty. Nie polecam.

Moja ocena: 1/6

W katalogu: 1 - beznadziejna, amerykańska, Dalton John, Muza, powieść obyczajowa, powieść psychologiczna, tłum. Kabat Jan, Tytuł - J | Komentarze: (0)
11/06/2012

„Świadectwo prawdy” – Jodi Picoult

Jodi Picoult to współczesna, amerykańska pisarka, która cieszy się niezwykła popularnością. Jej książki podbijają serca czytelników na całym świecie. Nie tylko ze względu na tematykę, ale i niepowtarzalny styl pisarki. Powieści Picoult oscylują wokół tematów trudnych, kontrowersyjnych, niecodziennych. Jedną z nich jest Świadectwo prawdy. Jest to książka, w której odnajdujemy nie tylko ciekawą historię, ale także taka, która pozwoli nam w pewnym stopniu poszerzyć wiedzę.

O czym jest książka? Pewnego dnia  na farmie należącej do rodziny amiszów znalezione zostają zwłoki maleńkiego chłopca – noworodka. Dziecko zmarło wskutek uduszenia, tak więc wiadomo już, że nie był to bynajmniej nieszczęśliwy wypadek. Ktoś umyślnie chciał się chłopczyka pozbyć. Kto? Dlaczego? Podejrzenia padają na osiemnastoletnią Katie Fisher – córkę właściciela farmy, na której znaleziono zwłoki noworodka. Dziewczyna jednak uparcie twierdzi, że nie urodziła żadnego dziecka. Będzie upierała się przy swoim stanowisku nawet, gdy badania lekarskie wykażą, że niedawno przebyła poród. Obrony dziewczyny podczas procesu sądowego podejmuje się – za namową ciotki – jej daleka krewna, prawniczka. Ellie Hathaway. Wprowadza się ona na farmę amiszów, aby zamieszkać razem z Katie, pilnować jej i opracować linię obrony. To wszystko nie jest takie łatwe. Z dwóch powodów. Po pierwsze dlatego, że Katie kompletnie nie chce współpracować i nieprzerwanie upiera się przy tym, że nie urodziła żadnego dziecka. Po drugie dlatego, że amisze wiodą bardzo surowy, właściwie pierwotny styl życia. Nie znają mediów, czy elektryczności. Najważniejszymi dla nich wartościami są: praca, rodzina, pokora.

Picoult już na wstępie zarobiła u mnie plusa pięknym stylem i umiejętnie wplecionymi w fabułę informacjami o kulturze amiszów, ich obyczajach, sposobach zachowania, codzienności. Dzięki temu czytanie jest przyjemnością z jednej strony i pożytkiem z drugiej. Przyjemnością, bo duża ilość informacji nie powoduje chaosu i nie utrudnia lektury, a wręcz czyni ją ciekawszą. Pożytkiem natomiast dlatego, że możemy ubogacić swoją wiedzę.

Fabuła utworu jest niezwykle porywająca i skomplikowana została przez autorkę do granic możliwości. Tym, którzy obawiają się, czy Picoult nie przegięła z gmatwaniem wątków mogę z czystym sumieniem powiedzieć, że nie. Wszystko jest ogromnie poplątane – to fakt. Niemniej jednak nie za bardzo. Subtelnie. Tak, żeby absolutnie nie wprowadzić zamieszania i wrażenia, jakby gmatwało się fabułę „na siłę”. Do końca nie wiemy kto jest winny, choć na zakończenie czeka się z niecierpliwością. Autorka umiejętnie wodzi czytelnika za nos. Prawdę odkrywamy powoli, w napięciu, stopniowo, kartka po kartce, a ostatecznie dowiadujemy się wszystkiego dopiero na ostatniej stronie.

Kompozycja. Tego należałoby się najbardziej obawiać biorąc pod uwagę stopień zagmatwania fabuły i fakt, że cała historia przedstawiona jest z różnych punktów widzenia i obfituje w liczne retrospekcje. Tymczasem jednak Picoult udowodniła, że potrafi „mierzyć siły na zamiary” i również pod względem kompozycyjnym poradziła sobie świetnie. Każdy wątek poprowadzony został tak, jak powinien. Każdemu poświęcona została odpowiednia ilość uwagi, adekwatnie do sytuacji.

Cała akcja książki jest starannie przemyślana i dopracowana w najdrobniejszym szczególe. Można to zaobserwować już podczas lektury pierwszych stron, a podczas każdej kolejnej to przekonanie tylko się umacnia. Akacja idealnie współgra z treścią i razem tworzą świetną całość. Na dodatek lektura dostarcza wielu emocji – pozytywnych i negatywnych.

Świadectwo prawdy to bardzo wartościowa pozycja podejmująca uniwersalne problemy, które w jakimś stopniu dotykają każdego. W subtelny sposób zmusza do zastanowienie się nad tym co tak naprawdę ma w życiu znaczenie. Przypomina także o tym, jak ogromną wartością jest rodzina. Ile może dać i jak jest cenna. Ta książka to nie tylko niesamowita i świetnie napisana historia, ale także rozważania nad naturą prawdy. To powieść z morałem. Picoult ukazała w niej między innymi czym może się skończyć dążenie do akceptacji wśród otoczenia za wszelką cenę, a także to jak wysoce mylne potrafią być pozory, na których tak często polegamy.

Moja ocena: 5/6

W katalogu: 5 - bardzo dobra, amerykańska, Picoult Jodi, powieść obyczajowa, powieść psychologiczna, Prószyński i S-ka, tłum. Juszkiewicz Michał, Tytuł - Ś | Komentarze: (0)
07/06/2012

„Zło” – Jan Guillou

Jan Guillou to pierwszy pisarz skandynawski, z którym się zetknęłam. Po Zło sięgnęłam zaintrygowana opisem, jaki znalazłam na okładce, który głosił, że książka traktuje o przemocy, jakiej doświadcza czternastoletni Erik. Pomyślałam sobie: co o przemocy wobec dzieci może powiedzieć obywatel kraju, który – jak zapewne większość wie – jest szeroko znany na świecie ze swoich bardzo rygorystycznych przepisów dotyczących dzieci? Wszelkie kary cielesne są tam niedozwolone, a rodzic, który da dziecku choćby jednego klapsa może zostać skazany i trafić do więzienia. Postanowiłam sprawdzić, jak Guillou poradził sobie z tym tematem.

Autor zabiera nas do Szwecji. Są to lata sześćdziesiąte dwudziestego wieku, a więc okres, w którym jeszcze nie obowiązywało tam surowe prawo zabraniające fizycznego karania dzieci, bo takie przepisy pojawiły się dopiero pod koniec lat siedemdziesiątych. Czternastoletni Erik, chłopiec bystry i inteligentny zamiast korzystać z uroków dzieciństwa każdego dnia walczy o przetrwanie. Codziennie po obiedzie czternastolatek jest katowany. Ojciec serwuje mu porządne, wymyślne lanie, takie przez duże „L”. Za co? Powody są różne. Zawsze się jakiś znajdzie. Zapytacie pewnie, gdzie w tym wszystkim matka? Gdy Erik jest bity ona siada do fortepianu i gra. Może ze strachu, może z wygodnictwa, udaje, że nie wie co się dzieje. Pewnego dnia w skutek pewnego wybryku chłopiec zostaje wyrzucony ze szkoły. Wówczas wyjeżdża do szkoły z internatem. Żywi nadzieję, że jego życie odmieni się i będzie wolne od przemocy. Niestety – to dopiero początek jego problemów. Tam bowiem również rządzi pięść. Uczniowie z młodszych klas mają obowiązek podporządkowywania się we wszystkim starszym kolegom, a i bez tego nieustannie zarabiają lanie. Wszystko to dzieje się za wiedzą i przyzwoleniem grona pedagogicznego, którego członkowie zapamiętale udają, że nie widzą ran, siniaków i szwów na ciałach uczniów.

W nowej szkole Erik poznaje Pierre’a. Obaj chłopcy bardzo szybko się zaprzyjaźniają i chcą wspólnie stawić czoło wszechobecnej przemocy. Pierre wierzy w skuteczność rozwiązań intelektualnych i właśnie taką drogę proponuje. Erik natomiast uważa, że najlepszym lekarstwem na przemoc będzie przemoc właśnie. Rozmowy, jakie chłopcy ze sobą prowadzą to głębokie i niezwykle poruszające rozważania dotyczące natury zła.

Okazało się, że autor Zła problem przemocy wobec dzieci doskonale zna i rozumie. Udowodnił to na kartach swojej powieści. Jego utwór jest do głębi wstrząsający i przesycony grozą. Wszystko to za sprawą nieprawdopodobnie realistycznych opisów. Nie sądziłam, że można tak szczegółowo, sugestywnie i realistycznie odmalować nie tylko sam akt przemocy, ale także stany emocjonalne z nim związane, jakie mu towarzyszą. To robi wrażenie i sprawia, że człowieka wciska w fotel.

Książka niesamowicie wciąga, chociaż temat delikatnie mówiąc do łatwych nie należy. Moim zadaniem jest to lektura, którą może, a nawet chyba powinien przeczytać każdy. Wiek nie ma znaczenia. Niewątpliwie jednak w pewnych miejscach trzeba mieć mocne nerwy, bo siła oddziaływania fabuły na czytelnika jest ogromna.

„Zrozumieć” naturę przemocy w dużym stopniu pozwala nam perfekcyjne skonstruowany portret psychologiczny głównego bohatera. Poznajemy jego myśli i uczucia związane z tym czego doświadczył, poznajemy punkt widzenia osoby w pewien sposób „oswojonej” z przemocą.

Gdybym miała jakoś jednoznacznie określić książkę w dwóch słowach powiedziałabym, że jest to studium przemocy. Właściwie wszystko w niej dotyczy tego właśnie zagadnienia. Czytając odkrywamy kilka bardzo cennych prawd dotyczących przemocy. Po pierwsze autor udowadnia, że walka z przemocą w pojedynkę to fikcja i prędzej czy później zakończy się ona fiaskiem. Trzeba również pamiętać, że „przemoc rodzi przemoc” i aby ją zwalczyć trzeba ją przerwać. Nie można znajdować dla niej usprawiedliwienia w traumatycznych doświadczeniach z dzieciństwa, bo to do niczego nie doprowadzi. Odnieść tryumf nad prawem siły można tylko, siłą prawa, a pierwszym krokiem w tej walce powinno być zdecydowane i odważne działanie. Bardzo częstą reakcją bowiem jest obojętność i ignorancja, podczas gdy one właśnie, w rzeczywistości stwarzają idealne warunki do rozwoju przemocy.

Zło to niesamowita powieść z przesłaniem obok której po prostu nie można przejść obojętnie, nawet gdyby się bardzo chciało. Po zakończeniu lektury już nic nie będzie wydawać się takie samo, jak wcześniej. Guillou zmusza do zatrzymania się na chwilę i podjęcia refleksji. Nie tylko nad problemem przemocy, ale także nad światem i sobą samym.

Moja ocena: 6/6

W katalogu: 6 - rewelacyjna, Guillou Jan, powieść obyczajowa, powieść psychologiczna, szwedzka, tłum. Marcinkówna Anna, Tytuł - Z, W.A.B | Komentarze: (0)